De nieuwjaarsduik een boost voor je immuunsysteem
Het lijken een stel idioten, die elk jaar op 1 januari op het strand van Scheveningen in zwemoutfit en wintermuts het koude zeewater in duiken. Ook op tientallen andere plaatsen in Nederland nemen honderden mensen een duik op de eerste dag van het jaar. Stoer, maar lopen ze geen risico om een koudje te vatten? Nee, integendeel. Blootstelling aan kou, bijvoorbeeld door een duik in koud water of een koude douche, kan bijdragen aan een versterkt immuunsysteem. Hoe het precies werkt heb ik tot nu toe niet kunnen vinden, maar er zijn diverse onderzoeken die aantonen dat er een relatie bestaat tussen jezelf blootstellen aan kou en het verbeteren van uw immuunsysteem. Volgens Mariëtte Boon en Liesbeth van Rossum geeft het je vetverbranding en je immuunsysteem een boost. Ze schreven samen het boek Vet belangrijk, Feiten en fabels over voeding, vetverbranding en verborgen dikmakers. Mariëtte Boon doet onder meer onderzoek naar de werking van bruin vet, het ‘goede vet’ dat warmte afgeeft als we het koud hebben. Vandaar de boost van je vetverbranding na het koud douchen.
“Uit de wetenschap weten we al een tijdje dat kou veel gunstige gezondheidseffecten heeft”
- Mariëtte Boon (LUMC)
Koudwater
Een nieuwjaarsduik is voor de meeste mensen een eenmalige en korte ervaring. Maar het aantal mensen dat regelmatig in open water zwemmen in alle seizoenen neemt toe. “Zwemmen in open water, in welk seizoen dan ook, is een fantastische manier om je lichamelijke en geestelijke conditie op te vijzelen,” stelt Susan Houbraken op de website frisse duik. Ze denkt zelfs dat het verslavend werkt: “Een laagdrempelige manier ook, die voor bijna iedereen geschikt en uitvoerbaar is. Stel je eens voor hoe het echt voor je zou zijn als je non-stop het hele seizoen buiten blijft zwemmen. Misschien klinkt het nog onwerkelijk voor je, maar grote kans dat het verslavend werkt. En helend, letterlijk en figuurlijk.” Maar hoe zit het dan met de relatie tussen zwemmen in koud water of koud douchen en je immuunsysteem boosten? Mariëtte Boon wees mij op een paar onderzoeken die een verband aantonen. Al in 1996 onderzocht een groep Tsjechische onderzoekers onder leiding van Janský naar deze relatie. Zij lieten een groep van jonge sporters gedurende zes weken drie keer per week een uur in een koudwaterbad (14°C) zitten en bekeken vervolgens aan de hand van bloedmonsters naar de effecten op T- en B-cellen, zeg maar immuuncellen. Ze concludeerden dat de koudwaterbaden de stofwisseling versnelden en als gevolg van rillingen stegen de bloedconcentraties van catecholamines, hormonen zoals adrenaline, noradrenaline en dopamine. Die hormonen activeren het immuunsysteem in geringe mate.
Geen rillingen
Een belangwekkend onderzoek deed de Radboud Universiteit in Nijmegen toen Wim Hof, beter bekend als de Iceman, aanklopte en beweerde dat hij het autonome zenuwstelsel en het immuunsysteem kon beïnvloeden. Een groep wetenschappers onder aanvoering van Matthijs Kox en Peter Pickers onderzocht een groep van 12 deelnemers, die een vierdaagse training kregen van Wim Hof in Polen en een controlegroep van ook 12 deelnemers. Wim Hof leerde zijn groep met behulp van ademhalingsoefeningen, meditatie en koude training het immuunsysteem te beïnvloeden. Vervolgens werden beide groepen ingespoten met een hele lage dosering van een deel van een dodelijke bacteriecel. Normaal wordt een mens hier zo’n drie uur ziek van en dat liet de controlegroep ook zien. Zij lagen te rillen in bed, maar de getrainde deelnemers voelden niets. Er bleek dat hun pro-inflammatoire cytokines meer dan 50 procent lager en hun ontstekingsremmende cytokines bijna twee keer zo hoog waren in vergelijking met de controlegroep. “Hiermee is duidelijk en onomstotelijk aangetoond dat een mens in staat is om zijn autonome zenuwstelsel en immuunrespons op een vrijwillige manier is te beïnvloeden,” zei Peter Pickers in EenVandaag.
In een onderzoek van de Universiteit van Maastricht waar Mariëtte Boon bij betrokken was hebben de onderzoekers spierbiopten genomen na een aantal dagen blootstelling aan kou. Ook in het spierweefsel bleek een verhoogde expressie van immuuncelmarkers. Het meest recente onderzoek is van Geert Buijze en collega’s van het AMC. In 2018 lieten zij deelnemers gedurende 30 dagen elke dag 30 tot 90 seconden koud douchen. Dat resulteerde in een vermindering van zelfgerapporteerd ziekteverzuim. Wat de werking ook is, het is duidelijk dat er een relatie bestaat tussen blootstelling aan kou en een verbeterd immuunsysteem
Challenge
Neem je nu ook een nieuwjaarsduik? Op de website nieuwjaarsduik.info vind je een kleine 200 nieuwjaarsduiken in het hele land. Als je vaker een duik wil nemen, kijk dan op de website van Susan Houbraken. Of wil je zelf aan de slag met koud douchen, een challenge van 7 dagen stap voor stap steeds langer tot 90 seconde? Kijk dan op de website van ‘Kou als medicijn’.
Zeven voordelen:
- U wordt er alerter van;
- Het is goed voor uw huid en uw haar;
- Het verbetert uw immuunsysteem;
- U kunt ervan afvallen;
- Het versnelt uw spierherstel na een zware training;
- Het verlicht stress;
- Het kan depressie verlichten.
